Diep vanbinnen weet je het: jij wil leerkracht worden. Of blijven.
Maar wat je leest en hoort, doet je twijfelen.
De nieuwssites staan weer eens vol lerarentekort en gebrekkige onderwijskwaliteit. ‘Experts’ buitelen over elkaar heen bij het aanprijzen van hun ‘oplossing’. (Wees gerust: dit wordt niet zo een artikel.) En tijdens het aperitief met de familie vermeldt ook je favoriete tante dat de school niet meer is wat ze veertig jaar geleden was. Moeilijkere kinderen, moeilijkere ouders. Te hoge verwachtingen, te weinig middelen.
Is het dan echt zo een ellende, dat onderwijs?
Nee. Het is nog altijd een ontzettend mooie job. Zinvol. Voldoening schenkend. Intens. Jij bouwt mee aan de samenleving van vandaag en morgen. Hoe schoon is dat?
Maar om er goed aan te beginnen en vooral: om lang, goed en graag leerkracht te blijven, zijn er een aantal zaken waar je best op let. Wat komt is geen expertenadvies. Het zijn 4 van de in totaal 1452 lessen die het leven me tot nu toe over het onderwijs leerde. Samenraapsels dus, gebaseerd op mijn eigen meanderende ervaringen en opleidingen en de werking van de zowat 200 scholen waarmee ik al samenwerkte. Je bent er wat mee of niet. Je ziet maar.
Hier gaan we.
Zoek uit wat voor jou de essentie van goed onderwijs is en leef ernaar.
Er zijn 1001 manieren om goed les te geven. Bestudeer ze je hele carrière lang, zowel de klassiekere technieken als die uit het methodeonderwijs. Niemand heeft de waarheid in pacht. Distilleer uit dit alles jouw leraarschap van het moment en ga er voluit voor. Dat betekent ook: keuzes maken. Soms harde keuzes. Sommige dingen goed of meer doen, betekent andere dingen niet of minder doen. Dat is oké.
Experimenteer een keertje, eender of je 25 of 55 bent. Ga op je bek. Leer. Vertrouw niet enkel wetenschap, maar ook je intuïtie. Of andersom. Stel je werk in vraag, maar ook niet te veel. Want daar word je gek van.
Vernieuw niet. Evolueer.
Consultants, pedagogisch begeleiders en andere slimmerds zullen je vertellen dat je het beter anders doet. Wantrouw ze. Nieuw is niet altijd beter. Laat je niet voortdurend het gevoel aanpraten dat je je job niet goed genoeg doet.
Tegelijk: sta open voor wat ze zeggen. Onze samenleving en onze inzichten in onderwijs evolueren. Evolueer mee, op momenten dat het kan voor jou. Er valt waanzinnig veel te leren van elkaar (in de eerste plaats binnen je school). Laat je niet vangen door zij die vasthouden aan ‘we hebben dat altijd zo gedaan, dus we blijven het zo doen.’ Die mensen doen nog steeds de was met de hand en wonen in een grot. Koud in de winter.
Koester wat goed is. Staar je niet blind op problemen.
Streven naar zo goed mogelijk, ook naar excelleren, is mooi. Perfectionisme daarentegen maakt mensen stuk. Door bij onszelf en onze kinderen alsmaar te focussen op wat fout is, op problemen en op eindeloos verbeteren, geven we kwaadaardig perfectionisme van generatie op generatie door. En het hoeft helemaal niet perfect te zijn om geweldig te zijn.
Trouwens: het klopt niet helemaal dat de kwaliteit van ons onderwijs achteruit gaat. De resultaten van gestandaardiseerde proeven voor wiskunde en Nederlands evolueren in de foute richting en daar willen we wat aan doen. Dat betekent onder andere kennisoverdracht en oefenen. Veel oefenen, jawel. Tegelijk: onderwijs is zoveel meer dan dat. Maar creativiteit, burgerschap, sociale vaardigheden en zoveel andere domeinen: die kan je moeilijk in cijfertjes vatten. En het gaat heus niet slecht met al die domeinen. Wees ambitieus in de breedte, niet enkel voor wiskunde of Nederlands. Blijf het hele plaatje zien, ook wat goed gaat.
Onthoud dat jij en je team het verschil maken, niet de minister.
Jij als leerkracht en jullie als schoolteam zitten aan het stuur van jullie onderwijs. Niet de minister of de koepels. Hun taak is om ons zo goed mogelijk te ondersteunen. Ze staan niet boven, maar onder je: ze moeten zorgen voor je fundament, voor het mogelijk maken van je job. Dat is een heel complexe taak. Zo complex dat ze vaak zelf niet meer weten hoe iets aan te pakken en dan maar iets proberen. (Net zoals jij dat doet en mag doen.) Soms gaat dat goed, soms niet. Ik ben de eerste om af en toe binnensmonds te vloeken bij maatregelen en verplichtingen waarvan ik het nut niet zie.
Tegelijk mag dat geen excuus zijn om in een neerwaartse klaagspiraal te verzeilen. Ja, er is ernstig denkwerk te doen over hoe jij als leerkracht en jullie als school worden ondersteund. (Komaan, overheid!) Over hoe we bevlogen leerkrachten aan boord houden, eerder dan voortdurend nieuwe mensen te willen aantrekken, wat mij betreft. Maar uiteindelijk hebben jij en je schoolteam ook zelf heel wat mogelijkheden in handen om er wat van te maken. Ga ervoor. Samen.
Zo, dat was de preek voor vandaag. Misschien las je iets zinvol. Misschien ben je het fundamenteel oneens met me. Is allemaal oké. Zolang jij en je schoolteam maar bevlogen en in balans voor onderwijs blijven zorgen. Als jij of jullie dat willen, dan help ik daar graag een handje bij. Klik hier voor jezelf. Klik hier voor je team.
Groetjes van je co-piloot
Steffie