Werk en ontspanning worden vaak als tegenpolen afgeschilderd. Ofwel werk je, ofwel doe je iets leuks. Ontspanning buiten je werk heb je nodig om je werk goed te doen: die boodschap wordt voortdurend in je hersenen gepompt.
Uiteraard zit daar waarheid in. Bij mij zorgen vooral fietsen, wandelen of een culturele activiteit voor nieuwe energie en rust in mijn hoofd. Ik betrap mezelf er regelmatig op dat ik tijdens die ontspanning toch enigszins aan het werk ben. Op wandeling komt de inspiratie soms zomaar binnen waaien. Als ik geniet van het optreden van een cabaretier, heb ik gegarandeerd ook een tijdje bestudeerd hoe die het publiek meeneemt.
Vroeger vocht ik daartegen: ik wilde tijdens het ontspannen niet nog meer aan het werk zijn. Het heeft me wat jaren gekost om in te zien hoe nutteloos dat gevecht tegen ‘werkgedachten’ was. Nu heb ik buiten het werk twee soorten ontspanning.
Enerzijds is er de toch-een-beetje-aan-het-werkontspanning. Ontspannen is hoofdzaak, maar als er toch wat werk langskomt in mijn hoofd, dan is dat oké. Sommige van mijn beste ideeën ontstaan op zulke momenten.
Anderzijds is er ontspanning-ontspanning, waarin ik even focus op iets helemaal anders. Toch een binnenkomende werkgedachte? Dan wijs ik die vriendelijk de deur aan de andere kant van mijn hoofd (en stel ik me ook voor hoe die gedachte buiten wandelt – ik ben een beetje gek).
Ook binnen je werk kan je trouwens prima ontspannen. Hoe zalig én productief is het om ontspannen aan de slag te zijn? Ik heb het over de momenten waarop werk niet als werk voelt, je buikgevoel je gids is en de uren voorbij vliegen.
Ga daarvoor actief op zoek naar wat jou energie geeft, in je job en daarbuiten. Misschien is het een bepaalde werkvorm in de klas of word je blij van voorlezen. Mogelijk ben je graag buiten in de natuur, speel je graag toneel of kook jij de pannen van het dak.
Doe méér van die dingen, tijdens je werkuren. Link ze aan streef- of leerplandoelen en je hebt een magische combinatie.
Ik heb bijvoorbeeld een behoorlijk showbeest in me zitten. Als dat eruit wil, dan haal ik een gekke hoed en een das uit de kast en ben ik een paar uur lang een andere juf. Zomaar, omdat het kan en ik er ineens zin in heb. Ik amuseer me te pletter, de kinderen ook en ik heb niet de minste moeite om ze aan het werk te houden.
Ik vind het ook leuk om samen met de kinderen toneelstukken in elkaar te stoppen. Tijdens dat proces werk ik aan doelen van verschillende vakken. Resultaat: soms raken mijn kinderen twee weken lang geen werkboek aan, maar kan ik achteraf wel een waslijst doelen afvinken. Dat is voor mij ontspanning in mijn werk: ik doe mijn job, maar dan op zo een manier dat ik er zelf extra blij van word.
In het Europa van de middeleeuwen bestond vrijetijdsbesteding zoals we dat nu kennen nog niet. Alles wat je deed viel onder de noemer ‘activiteiten’. Sinds de opkomst van het kapitalisme noemen we sommige daarvan ‘werk’ en andere ‘ontspanning’. Dat is niet altijd een verbetering. Misschien kunnen we nog iets leren van die middeleeuwse rakkers.
Zin in meer? Op 21 en 22 oktober geef ik weer een EDUBooster: een knallend (gratis) webinar van een half uurtje dat je zin in je job een stevige boost geeft. Pure praktijk, geen theorie. Inschrijven kan via deze pagina.